جمهوری اسلامی از ابتدا به قدرت رسیدن و حتی پیش از آن با دنیای هنر و هنرمندان سر جنگ داشته است. از حمله به سینماها پیش از انقلاب ۵۷گرفته تا نابود کردن نوارهای فیلم یا موسیقی و فراری دادن هنرمندان ایرانی از وطن بعد از آن. همین مسئله باعث شده است تا همواره هنرمندان زیادی به رفتار این حکومت با هنر و هنرمندان اعتراض کنند.
اعتراضاتی که تا خیزش سراسری ایرانیان علیه جمهوری اسلامی در سال ۱۴۰۱ ادامه دارد و بویژه در این خیزش به اوج خود رسیده است. اما یکی از نخستین هنرمندانی که همراهی خود را با خیزش ۱۴۰۱ نشان داد و به نوعی تابو شکنی کرد کتایون ریاحی بوده است که در روزهای نخست پس از قتل حکومتی مهسا امینی، عکسی بدون حجاب اجباری از خود منتشر کرد. این اقدام کتایون ریاحی به مذاق جمهوری اسلامی خوش نیامد و پس از آن خانوم ریاحی بازداشت و زندانی شد. در این مقاله قصد داریم وضعیت کتایون ریاحی و تاثیر حرکت آزادیخواهانه او را مورد بررسی قرار دهیم.
کتایون ریاحی و یک دنیا شجاعت
کتایون ریاحی نه تنها حجاب اجباری را از سر خود برداشت و عکسی از خود منتشر کرد بلکه از در مصاحبه‌ای که با تلویزیون ایران اینترنشنال داشت اعلام کرد که حکومت در این سال‌ها او و امثال او را به دروغ با حجاب نشان داده است. وی در بخشی دیگر از حرف‌های خود از بازداشت همکارانش [محمد رسول اف و جعفر پناهی] انتقاد کرده و گفت چندین سال است که ممنوع الخروج و ممنوع الکار است و از زندان هیچ ترسی ندارد. وی در پاسخ به سوال مجری در مورد فشار روی بازیگران گفت که ترجیح می‌دهد در مورد فشار روی بازیگران صحبت نکند چراکه فشار روی زنان غیر بازیگر خیلی بیشتر است.
برداشتن حجاب اجباری و این صحبت‌ها آن هم تنها چند روز پس از قتل حکومتی ژینا امینی الهام بخش سلبریتی‌های زیادی شده و سایر چهره‌های سرشناس را نیز رفته رفته مجاب کرد تا مسیر خود را به صورت علنی از حکومت جدا کنند و به حمایت از خیزش ایرانیان علیه جمهوری اسلامی بپردازند.
بازداشت کتایون ریاحی
در طرف مقابل، حکومت نیز در مقابل اظهارات شجاعانه کتایون ریاحی بیکار نبوده و کمی پس از مصاحبه وی با ایران اینترنشنال، ماموران حکومتی برای دستگیری او به خانه‌اش در تهران هجوم بردند. خانوم ریاحی اما در زمان هجوم ماموران حکومتی در منزل حاضر نبود همین مسئله سبب شد که دستگیری وی تا حدود ۲ ماه به طول انجامد و کتایون ریاحی در ۲۹ آبان ماه ۱۴۰۱ در ویلای شخصی خودش در اطراف شهر قزوین بازداشت و به تهران منتقل شد. کمی بعد اما کتایون ریاحی بعد از تحمل چند روز فشار نیروهای حکومتی در زندان، تا زمان دادرسی به قید وثیقه آزاد شد.
فشار برای اعتراف اجباری
براساس اطلاعات منتشر شده از نزدیکان کتایون ریاحی و همچنین ادعا ایران اینترنشنال، کتایون ریاحی در روز دادگاه که ۲۱ دی ماه برگزار شد تحت فشار قرار گرفته است تا از او اعتراف اجباری ویدئویی گرفته شود و دوربین‌های فیلم برداری برای این کار از قبل در محل جلسه دادگاه قرار داده شده بودند. فشار در جلسه دادگاه به اندازه‌ای بر روی کتایون ریاحی زیاد بود که حال وی در جلسه بد می‌شود و سپس با آمبولانس راهی بیمارستان می‌شود. هنوز از حکم صادره برای خانوم کتایون ریاحی اطلاعاتی در دسترس نیست.
جمهوری اسلامی و همان ترفند همیشگی
جمهوری اسلامی از ابتدا استقرار خود تاکنون همواره از بازداشت و شکنجه برای ایجاد ترس در جامعه و بقای خود استفاده کرده است. بازداشت کتایون ریاحی و چهره‌های سرشناس دیگری مثل ترانه علی دوستی نیز با هدف ایجاد ترس در سایر چهره‌های سرشناس صورت گرفته است. اما حالا جمهوری اسلامی هرکاری هم کند، کتایون ریاحی و امثال کتایون ریاحی موضع خود را مشخص کرده‌اند. خانوم ریاحی پیش از اینکه بازداشت شود به خوبی مخالفت خود را با ارزش‌های دیکتاتوری جمهوری اسلامی بیان کرد. حتی اگر ویدئویی از اعتراف اجباری کتایون ریاحی منتشر شود بازهم این جمهوری اسلامی است که در سمت بازنده قرار می‌گیرد چرا که با اطمینان می‌توان گفت سناریو‌های تکراری این رژیم دیکتاتوری در بین اکثریت قریب به اتفاق جامعه ایران خریدار ندارند.
تاثیر حرکت کتایون ریاحی
کتایون ریاحی را با برداشتن حجاب اجباری خود یک پیام مشخص به سایر چهره‌های سرشناس داشت: زمان سکوت به پایان رسیده.
خانوم ریاحی در بخشی از صحبت‌های خود ترجیح داد در عوض صحبت در مورد وضعیت خود، به جوانان بیکار ایرانی بپردازد و از این طریق تاکید کرد که مشکلات مردم عادی در اولویت قرار دارد و سلبریتی‌ها در قبال آن‌ها مسئول هستند. خانوم ریاحی راه اعتراض را به سایر چهره‌های سرشناس نشان داد و به آن‌ها آموخت که برای ایجاد یک تغییر بزرگ و برای آزادی ایران تنها این مردم عادی نیستند که باید هزینه دهند و چهره‌های سرشناس نیز باید به همان اندازه إحساس مسئولیت کنند.
