هم اکنون در ایران، خودروهای داخلی تولید شده توسط کارخانههای دولتی به قیمتهای سرسام آور به مردم با شرایطی خنده دار فروخته میشوند و اگر جز قشر به اصطلاح «پولدار» جامعه باشید، نهایت یک خودرو چینی بازهم با چند برابر قیمت نصیب شما خواهد شد. در این مقاله نگاهی خواهیم داشت به روشهایی که جمهوری اسلامی از آنها برای قالب کردن خودروهای خود به مردم ایران استفاده میکند.
قالب کردن خودرو به مردم به سبک جمهوری اسلامی
توجه داشته باشید که هدف از این مطلب ارائه آمار و ارقام و مستندات نیست بلکه افزایش آگاهی مخاطب نسبت به روشهایی است که جمهوری اسلامی از آنها استفاده میکند تا خودروهای بی کیفیت تولید خود را چند برابر قیمت به فروش برساند.
انحصار داخلی
انحصار داخلی بازار خودرو بزرگترین روشی است که جمهوری اسلامی از آن برای وادار کردن مردم به خرید خودروهای بیکیفیت دولتی استفاده میکند. در حال حاضر، تنها سه شرکتی که در ایران خودرو تولید میکنند ایران خودرو، سایپا و بهمن موتور هستند. این سه شرکت پیش از انقلاب ۵۷ تاسیس شدهاند که سهام آنها بعد از انقلاب اسلامی به نفع جمهوری اسلامی مصادره شد.
اما کم بودن تعداد خودروسازان در ایران بی دلیل و اتفاقی نیست و این سیاستهای نظام جمهوری اسلامی است که سبب میشود صنعت خودرو یک ملت هشتاد و چند میلیونی تنها در این سه کارخانه خلاصه شود. در سالهای پس از انقلاب اسلامی، هیچ شرکت جدیدی نتوانسته مجوز ساخت خودرو را دریافت کند! تمام شرکتهایی که بعد از سال ۵۷ تاسیس شده یا مجوز گرفتهاند تنها در زمینه واردات خودرو فعال بودهاند. عدم صدور مجوز برای خودروساز جدید میتواند دو دلیل اصلی داشته باشد:
رانت ناشی از واردات
واردات کالا و بویژه خودرو در جمهوری اسلامی یک نمونه منحصر به فرد به حساب میآید. در مرحله اول، شما باید از نزدیکان به حکومت یا آقازادهها باشید تا بتوانید مجوز واردات را کسب کنید. در مرحله دوم مقدار زیادی ارز با نرخ دولتی در اختیار شما قرار میگیرد و در مرحله سوم با توجه به اینکه محصولی که وارد میکنید به دلیل ضعف نمونههای داخلی تقاضا زیادی خواهد داشت، میتوانید آن را چند برابر قیمت به مردم بفروشید. بنابراین، آقازادهها در عوض اینکه دردسر تولید خودرو را به جان بخرند با یک تماس تلفنی مجوز واردات خودروهای معمولا بیکیفیت را دریافت خواهند کرد و آنها را به مردمی که قرار نیست خودروهای با کیفیت خارجی را تجربه کنند خواهند فروخت.
فقط ما حق تولید کردن داریم!
در یک کشور آزاد شما قادر خواهید بود هر شرکتی که میخواهید را تاسیس کنید. به عنوان مثال، اگر چند مهندس مکانیک یک یا چند خودرو طراحی کرده و نمونههای اولیه آنها را تولید کنند، میتوانند فرآیند جذب سرمایه را آغاز کرده و به راحتی کارخانه تولید خودرو را راه اندازی کنند. اما در ایران، به لطف حکومت تمامیت خواه جمهوری اسلامی، برای هیچ شرکت جدیدی مجوز صادر نمیشود زیرا اگر شرکتهای جدید تاسیس شده و با یک دیگر رقابت کنند، به ناچار کیفیت محصولات بالا خواهد رفت و در این صورت، هیچ تقاضایی برای خودروهای بی کیفتی که خودروسازهای دولتی تولید میکنند وجود نخواهد داشت. بنابراین، مقامات حکومتی که خود از فروش خودروهای بی کیفیت به مردم سود خوبی به جیب میزنند، هیچوقت اجازه تاسیس یک شرکت خصوصی جدید را صادر نخواهند کرد.
ممنوعیت و محدودیت برای خودروهای با کیفیت خارجی
درست است که همه شرکتهای فعال در زمینه خودرو بعد از انقلاب ۵۷ خودرو وارد کردهاند اما همانطور که گفته شد واردات خودرو در ایران یک نمونه منحصر به فرد است. در حال حاضر، با اینکه واردات خودروهای چینی آزاد است اما خودروهای با کیفیت اروپایی وارد کشور نمیشوند! در حالی که مقامات جمهوری اسلامی عدم واردات خودرو از کشورهای پیشرفته غربی را به گردن تحریمهای آمریکا میاندازند، واقعیت این است که براساس قوانین داخلی ایران واردات خودرو از برندهای معتبر اروپایی ممنوع شده است و به بیان دیگر، این سیاستهای غرب ستیزانه جمهوری اسلامی است که سبب میشود خودروهای با کیفیت اروپایی در خیابانهای ایران به حرکت نیایند.
تعرفه های گمرکی
تعرفههای سنگین گمرکی بر روی خودروهای وارداتی از دیگر روشهایی است که جمهوری اسلامی از طریق آن مردم ایران را مجبور به خرید خودروهای بی کیفیت داخلی میکند. در کشورهای آزاد، تعرفه با هدف حمایت از تولید داخل آن هم معمولا زمانی که ارزش پول ملی کشور وارد کننده از کشور صادر کننده بیشتر است اعمال میشود. به عنوان مثال، در ایالات متحده بر روی کالاهای وارد شده از کشور ژاپن تعرفه اعمال میشود زیرا به دلیل با ارزش بودن دلار، هزینه ساخت یک کالا در ژاپن کمتر از آمریکا است و همین مسئله سبب زیان شرکتهای آمریکایی خواهد شد.
در جمهوری اسلامی اما شرایط کاملا متفاوت است. زمانی که یک دلار آمریکا به بیش از ۵۰۰ هزار ریال رسیده است، دیگر تعرفه بر روی واردات معنایی پیدا نمیکند. با توجه به بی ارزش شدن ریال، شرکتهای داخلی اگر کیفیت قابل قبولی را ارائه کنند کالاهای وارداتی تقاضا کمی خواهند داشت. اما شرایط کاملا برعکس است. کیفیت خودروهای داخلی در سطح خندهداری پایین است و قیمت آنها در سطح گریه آوری بالا! بنابراین، اگر تعرفههای گمرکی سنگین روی خودروهای وارداتی اعمال نشود مردم حاضر خواهند بود اختلاف قیمت را به جان خریده و خودروهای وارداتی خریداری کنند. بنابراین، جمهوری اسلامی شرایطی را میسازد که خودروهای خارجی بین ۳ الی ۱۰ برابر قیمت واقعی خود در بازار ایران به فروش بروند تا هم پول زیادی را به عنوان هزینه واردات دریافت کند و هم خودروهای بی کیفیت خود را به مردم بفروشد.
بازار دو تکه
بازار دو تکه خودرو که به دو قسمت «قیمت کارخانه» و «قیمت بازار» تقسیم میشود شاهکاری دیگر از جمهوری اسلامی است!! کمبود تولید خودروهای داخلی نسبت به تقاضا سبب اصلی به وجود آمدن این بازار دو تکه است. خرید خودرو به قیمت کارخانه و فروش آن به قیمت بازار حالا دیگر تبدیل به یک شغل در کشور شده است. در حالی که اختلاف قیمت کارخانه با قیمت بازار به بیش از نیمی از قیمت خودرو میرسد، ثبت نام کردن و منتظر ماندن در صف تحویل خودروهای بی کیفیت داخلی میتواند سود خوبی را به همراه داشته باشد.
عوام فریبی
عوام فریبی آخرین روش جمهوری اسلامی برای قالب کردن خودروهای بی کیفیت خود به مردم ایران است که معمولا از طریق روشهای زیر انجام میشوند:
مردم مقصرند
مقصر شناختن مردم یکی از روشهایی است که دستگاه پروپاگاندا جمهوری اسلامی از آن در تمام بحرانها و بویژه بحرانهای اقتصادی استفاده میکند که بحران خودرو نیز از این قاعده مستثنی نیست. رسانههای دولتی تعداد زیاد ثبت نام مردم را عامل گرانی خودرو میدانند و گاها دیده میشود افرادی همین مسئله را در شبکههای اجتماعی تایید میکنند! به عنوان مثال، رضا رشید پور بارها و بارها در شبکه سوم سیمای جمهوری اسلامی از تعداد بالای ثبت نام کنندگان انتقاد کرده است اما هرگز نپرسیده است که چرا گزینه جایگزینی برای خرید نیست و همچنین هرگز از سیاستهای بازار دو تکه که خود عامل اصلی ازدحام در ثبت نام است انتقاد نکرده است.
چیزی به اسم مافیا خودرو وجود دارد
کلمه مافیا به گروهی نسبت داده میشود که خارج از حکومت هستند اما قدرتی مشابه یا حتی بیشتر از مقامات حکومتی در اختیارد دارند. بارها دیده شده که طرفداران و دستگاه پروپاگاندا جمهوری اسلامی با با دیدگاه در ظاهر انتقادی مافیا خودرو را مقصر کیفیت پایین و قیمت بالا محصولات داخلی میدانند. اما مگر امکان دارد در حکومتی که یک جوان به دلیل از جای کندن گارد ریل خیابان در کمتر از یک ماه دستگیر و اعدام میشود،
افرادی خارج از حکومت بتوانند بازار خودرو را کنترل کنند؟ چنین ادعایی بسیار مضحک و خنده دار است. اصلا مسئله وجود یا عدم وجود مافیا نیست؛ مسئله این است که جمهوری اسلامی با شرایطی که ایجاد کرده است خودروهای خود را به مردم ایران قالب میکند و از این طریق پول زیادی به جیب میزند.
کلام آخر
برخلاف ادعا دستگاه پروپاگاندا جمهوری اسلامی، وضعیت بازار خودرو ایران به مردم هیچ ربطی ندارد و تنها حکومت تمامیتخواه جمهوری اسلامی مقصر آن است. درواقع، مشکلات خودروسازی ایران از دیگر مشکلات اقتصادی کشور متفاوت نیست. برای اینکه ایرانیان بتوانند خودروهای با کیفیت سوار شوند، باید سیاستهای اقتصاد آزاد در کشور اجرا شود نه هرچیزی که الآن حکومت سر تا پا فاسد جمهوری اسلامی آن را اعمال میکند.
«آزادی» شرط اول شکوفایی اقتصادی است و چیزی که بیش از همه چیز در ایران تحت حکومت جمهوری اسلامی کم است، آزادی و آزادی است.