خیزش سراسری ایرانیان علیه دیکتاتوری جمهوری اسلامی به خوبی به همه جهانیان ثابت کرده است که سرنگونی این حکومت به دست مردم آزادیخواه ایران اجتناب ناپذیر بوده و تنها زمان آن مشخص نیست. اما شاید فردای پس از جمهوری اسلامی برای بخش بزرگی از مخالفان این حکومت مبهم باشد و خیلی از مردم نسبت به اتفاقاتی که لازم است پس از سرنگونی جمهوری اسلامی رخ دهد آگاهی نداشته باشند.
از این رو، در این مقاله نگاهی خواهیم داشت به اقداماتی که لازم است برای دستیابی به یک حکومت آزاد پس از براندازی جمهوری اسلامی صورت بگیرد.
تشکیل شورای انقلاب و دولت موقت
تشکیل شورای انقلاب و دولت موقت از نخستین اقداماتی هستند که پس از انقلاب و سرنگونی یک حکومت باید صورت بگیرند. اعضای شورای انقلاب و دولت موقت میتوانند از یک دیگر متفاوت بوده و یا در برخی موارد مشترک نیز باشند؛ در حقیقت، شورای انقلاب و دولت موقت میتوانند از یکدیگر متفاوت بوده و یا مشترک باشند. البته، در شرایط ایدهآل، شورای انقلاب پیش از به پیروزی رسیدن انقلاب تشکیل میشود.
شورای انقلاب باید مشتکل از رهبران یا افراد برجسته مخالف حکومت که دارای طرفدار و پایگاه مردمی هستند باشد. حتی اقلیتهای سیاسی نیز باید در شورا نماینده داشته باشند تا از استبداد سیاسی توسط یک یا چند گروه یا جناح خاص جلوگیری شود. در گام بعدی، دولت موقت باید با رای اعضای شورای انقلاب انتخاب شود.
این دولت باید متکشل از یک رئیس دولت و وزرای کابینه باشد. سپس دولت موقت باید با استقلال کامل از شورای انقلاب زیر مجموعههای کشوری و لشکری خود را گسترش دهد. البته، با توجه به شرایط جامعه ممکن است مقامات لشکری با نظارت یا حتی با تصمیم مستقیم شورا انقلاب تعیین شوند اما تعیین مقامات کشوری باید از جانب دولت موقت و کاملا مستقل باشد. با تعیین زیر مجموعههای کشوری توسط دولت موقت، امورات کشور به روال عادی برگشته و از سر گرفته میشوند.
تشکیل دادگاههای علنی متناسب با قوانین حقوق بشری
چگونگی برخورد یک حکومت با مخالفان خود همواره معیار خوبی برای سنجش میزان آزادی و رعایت حقوق بشر در آن حکومت است و این مسئله مهم است که برای پایه گذاری یک حکومت آزاد و عادل برای همه افراد از جمله سران جمهوری اسلامی دادگاههای عادلانه علنی برگزار شود. البته، این درست است که حکومت جمهوری اسلامی در مسیر سرنگونی با سرکوب شدید و اعمال خشونت، مردم آزادیخواه را مجبور خشونت متقابل کرده است اما پس از سرنگونی جمهوری اسلامی دیگر نیازی به استفاده از خشونت برای تلافی جویی نیست و باید برای همه افراد متهم به جرائم مختلف، دادگاههای علنی متناسب با قوانین حقوق بشری برگزار گردد.
به بیان خیلی ساده، حاکمیت قانون باید از ابتدای تشکیل حکومت جدید در ایران و با محاکمه مخالفان صورت بگیرد زیرا در غیر این صورت، تهدید ظهور یک دیکتاتوری جدید با شکل متفاوت وجود خواهد داشت.
با هماهنگی شورای انقلاب و دولت موقت بایستی دادگاههای علنی حقوق بشری با ریاست قضات متهد به قوانین حقوق بشری با شفافیت کامل و حضور بدون مانع رسانههای مستقل تشکیل شوند. در این دادگاهها باید به پرونده تمام مقامات و وابستگان جمهوری اسلامی براساس قوانین عادلانه و مبتنی بر حقوق بشر رسیدگی شده و احکام عادلانه برای آنها صادر شوند.
تدوین قانون اساسی
حکومت جدید به قانون اساسی جدید نیاز دارد. بعد از سرنگونی جمهوری اسلامی شورای انقلاب باید کمیتهای را برای تدوین چند قانون اساسی برای حکومت جدید تشکیل دهد. فعالین حقوق بشر، جامعه شناسان و حقوق دانان از مهمترین اعضای کمیته تدوین قانون اساسی خواهند بود. در این کمیته باید با توجه به شرایط جامعه ایران و در نظر گرفتن مسائل حقوق بشری چند نوع قانون اساسی که معرف چند نوع شیوه حکمرانی خواهند بود توسط حقوقدانان تدوین شوند. در حال حاضر حکومت پارلمانی، حکومت پادشاهی پارلمانی و حکومت ریاست جمهوری از جمله نزدیکترین انواع حکومت به دیدگاه مردم ایران به شمار میروند.
برگزاری رفراندوم
بعد از تدوین انواع قانون اساسی جدید و انتشار عمومی آنها، مردم باید با برگزاری یک رفراندوم آزاد یک قانون اساسی و نوع حکومت دلخواه خود را انتخاب کنند. شاید بتوان برگزاری رفراندوم را مهمترین قدم در فردای پس از جمهوری اسلامی دانست چراکه با تعیین قانون اساسی پایههای تشکیل حکومت جدید بنا میشوند و این رفراندوم قانون اساسی است که تعیین میکند حکومت جدید یک حکومت آزاد خواهد بود یا خیر. بنابراین، باید وقت و تبلیغات کافی به رفراندوم اختصاص داده شود تا مردم با آگاهی کامل حکومت مورد نظر خود را انتخاب کنند.
فعالیت خانه احزاب
بعد از برگزاری رفراندوم، تعیین قانون اساسی و نوع حکومت، حالا نوبت به تشکیل احزاب و تبلیغات برای شرکت در انتخابات رسیده است. با اینکه خانه احزاب در حکومت جمهوری اسلامی به اسم فعال است اما هیچ حزب مستقلی در این حکومت تشکیل نشده و عملا اصلا حزب بی معنا بوده است. جامعه آزاد نیاز به احزاب آزاد دارد؛ احزاب باید بتوانند بدون هیچ مشکلی در جامعه آزاد فعالیت و تبلیغ کنند تا برنامههای خود را به مردم ارائه دهند.
برگزاری انتخابات و تشکیل دولت
بعد از انتخاب قانون اساسی و تشکیل احزاب حالا وقت به انتخابات رسیده؛ دیگر زمان آن فرا رسیده که احزاب نمایندههای خود را برای انتخابات به مردم معرفی کنند تا حکومت جدید تشکیل شود. به عنوان مثال، در صورت انتخاب حکومت پارلمانی، احزاب باید نمایندههای خود را برای نامزدی در مجلس ملی معرفی کرده تا مردم نمایندههای خود را انتخاب کنند. بعد از انتخاب نمایندههای مجلس، نخست وزیر نیز انتخاب شده و سپس کابینه دولت جدید تشکیل شود.
انحلال شورای انقلاب و دولت موقت و تحویل قدرت به دولت جدید
پس از انتخاب قانون جدید و دولت جدید حالا دیگر نیازی به شورای انقلاب و دولت موقت نیست و این دو نهاد باید به نشانه تسلیم خواسته منحل شوند. اما آیا افراد یا گروههایی که نقش کلیدی را در پیروزی انقلاب آزادیخواهانه ایران ایفا کردند باید به کلی از صحنه سیاسی کشور حذف شوند؟ مسلما پاسخ خیر است. اعضای شورای انقلاب و دولت موقت در زمان بودن در قدرت و پس از آن میتوانند حزب خود را تشکیل داده و یا با حمایت از یک حزب در صحنه سیاسی کشور نقش ایفا کنند. درواقع، در ایران آزاد فردا احزاب نقش اصلی را ایفا خواهند کرد و مردم و چهرههای سیاسی از طریق مشارکت در احزاب نظرات سیاسی خود را ارائه خواهند کرد.